Κείμενο για το ρατσισμό

Ο ρατσισμός

Ρατσισμός είναι το να αξιολογούμε άτομα που ανήκουν σε άλλες φυλές ως κατώτερης βιολογικής και ψυχοδιανοητικής ποιότητας, να τους βλέπουμε σαν ανθρώπους που ανήκουν σε ένα κατώτερο είδος. Ρατσιστικές τάσεις έδειξαν κυρίως οι λαοί της λευκής φυλής. Θεώρησαν τις άλλες φυλές (κίτρινη, μαύρη, ερυθρόδερμη) κατώτερες, επειδή δεν έχουν τάχα ανώτερα βιολογικά χαρακτηριστικά, σαν εκείνα της λευκής φυλής, και επειδή είναι χαμηλής πολιτιστικής στάθμης, πρωτόγονοι ή απολίτιστοι.

Ο ρατσισμός εκδηλώνεται έντονα εναντίον φυλετικών μειονοτήτων που ζουν μέσα σε κοινωνίες λευκών. Στις κοινωνίες αυτές αναπτύσσεται μια αντιπάθεια κατά των φυλετικών μειονοτήτων, αποκλείονται από την κοινωνική, πολιτική και πολιτιστική ζωή, από τη μόρφωση, την εργασία κ.λπ., περιθωριοποιούνται και καταδικάζονται σε οικονομική εξαθλίωση. Ο ρατσισμός είναι μια φανατική στάση και ιδεολογία, εκδηλώνεται ακόμα και με πράξεις βίας εναντίον των φυλετικών μειονοτήτων.

Ο ρατσισμός ξεκινά αναμφίβολα από προκαταλήψεις που μεταδίδονται από γενιά σε γενιά. Οι ρατσιστές έχουν προσχηματισμένες αρνητικές ιδέες για τα άτομα άλλων φυλών. Τις προκαταλήψεις αυτές φροντίζουν να τις επιβεβαιώνουν, στρέφοντας την προσοχή τους στις άσχημες πλευρές που παρουσιάζουν οι άνθρωποι των άλλων φυλών, στα ελαττώματά τους, που πολλά απ’ αυτά είναι τρόπος αντίδρασης κατά της συμπεριφοράς των λευκών.

Το παράξενο είναι ότι δε μισήθηκαν από τους λευκούς άνθρωποι μόνο άλλων φυλών αλλά και της λευκής φυλής. Παράδειγμα οι Εβραίοι της διασποράς, οι οποίοι σε διάφορες εποχές διώκονταν και εξοντώνονταν. Οι εθνικοσοσιαλιστές της Γερμανίας συνέλαβαν το σχέδιο της εξόντωσης όλων των Εβραίων και το πραγματοποίησαν στη χώρα τους και σε άλλες χώρες που είχαν καταλάβει κατά το β’ παγκόσμιο πόλεμο. Οι Εβραίοι θεωρήθηκαν αίτιοι πολλών δεινών και προπάντων άτομα που απομυζούσαν την οικονομία της χώρας (…).

Ο ρατσισμός μερικές φορές συνδέεται με τον εθνικισμό. Αρκετά έθνη βλέπουν άλλους λαούς σαν βιολογικά κατώτερους, σαν να ανήκουν σε μια κατώτερη φυλή, σαν να είναι φτιαγμένοι από κατώτερο υλικό. Εδώ η έννοια της φυλής χρησιμοποιείται σε μια στενότερη σημασία, στη σημασία του έθνους. Πολλοί ευρωπαϊκοί λαοί είχαν μια μεγάλη ιδέα για τον εαυτό τους και έβλεπαν με κάποια περιφρόνηση άλλους ευρωπαϊκούς λαούς. Οι Άγγλοι περιφρονούσαν τους Γερμανούς και τους Γάλλους, οι Γερμανοί όλους τους Ευρωπαίους και όλους τους λαούς, οι Έλληνες τους Σλάβους, οι αρχαίοι Έλληνες τους βάρβαρους.

Κατά του αρχαίου ελληνικού ρατσισμού στράφηκε ο σοφιστής Αντιφώντας υποστηρίζοντας ότι βάρβαροι και Έλληνες είναι από τη φύση ίσοι, σε τίποτα δε διαφέρουν μεταξύ τους. Ο Μ. Αλέξανδρος, αν και ξεκίνησε τις εκστρατείες του για να τιμωρήσει τους βαρβάρους για τα δεινά που προξένησαν παλιότερα στην Ελλάδα, κατέληξε σε μια πολιτική συγχώνευσης Ελλήνων και βαρβάρων, άρα δεν πίστευε στην κατωτερότητα των άλλων φυλών. Ο Αλέξανδρος δεν ήθελε να ακούσει τη λέξη «βάρβαρος», γιατί έτσι χαρακτήριζε όλους τους Μακεδόνες ο Δημοσθένης.

Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν συνείδηση της πολιτιστικής τους υπεροχής έναντι των ανατολικών λαών, αν και είχαν πάρει πολλά στοιχεία από τον πολιτισμό τους σε παλιότερες εποχές. Ο αντιβαρβαρισμός των αρχαίων Ελλήνων οφειλόταν περισσότερο στις προσπάθειες των Περσών να υποτάξουν την Ελλάδα. Οι εκστρατείες αυτές είχαν κατατρομάξει τους Έλληνες.

Ιδιότυπος και επικίνδυνος ήταν ο ρατσισμός του εθνικοσοσιαλισμού. Οι εθνικοσοσιαλιστές πίστευαν ότι το γερμανικό έθνος είναι το έθνος της Άριας φυλής, ότι ανήκει στην πιο εκλεκτή φυλή, που αξίζει να εξαπλωθεί σε όλο τον κόσμο. Ο Χίτλερ είδε την ανωτερότητα της γερμανικής φυλής στην καθαρότητα και τις μυστικές δυνάμεις του αίματος. Στις φλέβες των Γερμανών ρέει ιδιαίτερο αίμα με ανώτερες ιδιότητες και μυστικές δυνάμεις. Ως ένα σημείο αυτό πιστεύει κάθε λαός για τον εαυτό του (μιλάμε π.χ. για ελληνικό αίμα, γαλαζοαίματους κ.λπ.).

Ο Γκομπινό και άλλοι οπαδοί του ρατσισμού υποστήριξαν ότι από την επαφή της λευκής φυλής με τις άλλες «κατώτερες» φυλές υπάρχει κίνδυνος βιολογικού εκφυλισμού και πολιτιστικής κατάπτωσης. Ωστόσο τα άτομα των περιφρονούμενων φυλών αποδείχτηκε ότι έχουν όλες τις ανθρώπινες ιδιότητες και ικανότητες, έχουν την ικανότητα αφομοίωσης οποιουδήποτε ανώτερου «ανώτερου» πολιτισμού και είναι τόσο αναπτύξιμα όσο και τα άτομα των δήθεν ανώτερων φυλών. Άλλο το θέμα αν μερικοί, ξεκινώντας από αισθητικές εκτιμήσεις, φτάνουν και σε ρατσιστικές ιδέες.

Ίσως οι ιδέες αυτές ριζώνουν σε άτομα και ομάδες με ισχυρά συμπλέγματα κατωτερότητας. Ο κατώτερος ψάχνει να βρει πιο κατώτερους, για να ανακουφιστεί κάπως από τα δικά του αισθήματα κατωτερότητας, για να ξεσπά επάνω τους μερικές φορές με μίσος και με πραγματική μανία. Ας υποθέσουμε ότι κάποιος είναι κατώτερος. Είναι αυτό λόγος για να τον υποτιμούμε ακόμα περισσότερο, να τον καταπιέζουμε και να τον καταδιώκουμε;

Ο ρατσισμός είναι πράγματι διαστροφή. Αλλά και κακοήθεια. Οι λευκοί είδαν τους μαύρους σαν κατώτερη φυλή, αλλ’ αυτό δεν τους εμπόδισε να τους εκμεταλλευτούν και να τους μεταφέρουν στην Αμερική ως δούλους, για να καλλιεργούν τις φυτείες τους. Ο ρατσισμός είναι ένας ακόμα παράγοντας που διαφοροποιεί, αντί να ενώνει τους ανθρώπους, που καλλιεργεί μίση και αντιθέσεις ανάμεσα σε διαφορετικούς κλάδους της μιας και ενιαίας ανθρωπότητας. Ας μην πούμε ότι δεν έχουμε ανάγκη από την ενότητα και τη συνεργασία των φυλών.

Σωκράτης Γκίκας, Κοινωνιολογικά προβλήματα, εκδ. Σαββάλας, Αθήνα 1994, σελ. 110-113