Τη δέκατη μέρα του λοιμού η Ήρα παρακινεί τον Αχιλλέα (με θεία φώτιση) να συγκαλέσει στρατιωτική συνέλευση. Ο Αχιλλέας προτείνει στον Αγαμέμνονα να απευθυνθούν σε μάντη ή ιερέα ή ονειροκρίτη (και οι τρεις ερμηνεύουν τα θεϊκά σημάδια) προκειμένου να εντοπιστεί η αιτία του θυμού του Απόλλωνα. Η αναφορά τριών συνωνύμων λέξεων για το ίδιο λειτούργημα εκτός από το ότι συνιστά τριαδικό σχήμα δηλώνει και την κρισιμότητα της κατάστασης. Ακολουθούν άστοχα ερωτήματα τα οποία καταρρίπτονται (δηλ. αποκλείονται απ΄ τον ίδιο τον Αχιλλέα που υποθέτει ότι ο θεός μπορεί να είναι δυσαρεστημένος, γιατί δεν του αποδόθηκαν οι πρέπουσες τιμές). Το λόγο παίρνει ο Κάλχας για τον οποίο δίνονται αρκετές πληροφορίες που δεν είναι αναγκαίες, γιατί είναι ήδη γνωστός σε όλους. Όμως ο ποιητής κρίνει σκόπιμο να κάνει αυτή την αναφορά στο πρόσωπο του μάντη, γιατί με τον τρόπο αυτό τονίζεται ο ρόλος του και το μέγεθος της προσβολής που θα δεχθεί (στ. 71, νόμος των τριών : μέλλοντα, παρόντα, περασμένα). Ο Κάλχας διστάζει να αποκαλύψει την αλήθεια με το επιχείρημα ότι αυτά που θα πει θα προκαλέσουν την οργή του Αγαμέμνονα (προοικονομία για την αντίδραση του Αγαμέμνονα) και ζητάει προστασία. Τόσο αυτός ο δισταγμός του Κάλχαντα όσο και τα άστοχα ερωτήματα που προηγήθηκαν αποτελούν στοιχεία επιβράδυνσης με την οποία : α) εντείνεται η αγωνία των αναγνωστών για την αποκάλυψη του μάντη, β) δίνεται έμφαση σε αυτά που θα πει και γ) προετοιμάζονται οι αναγνώστες για τη σύγκρουση Αχιλλέα-Αγαμέμνονα. Ο Αχιλλέας τον καθησυχάζει δίνοντάς του εγγυήσεις ότι κανείς ούτε κι ο πρώτος των Αχαιών δε θα τον πειράξει όσο ο ίδιος είναι ζωντανός (προοικονομία για τη σύγκρουση). Μετά τις διαβεβαιώσεις του Αχιλλέα ο Κάλχας αποκαλύπτει ότι η άρνηση του Αγαμέμνονα να επιστρέψει τη Χρυσηίδα και να δεχθεί τα λύτρα είναι η αιτία του θυμού του Απόλλωνα. Ερμηνεύοντας τα θεϊκά σημάδια ο μάντης ανακοινώνει ότι η σωτηρία (=ευσπλαχνία του θεού) θα εξασφαλιστεί μόνο εάν 1. επιστραφεί η κόρη, 2. χωρίς λύτρα και 3. αποσταλεί εκατόμβη στο Χρύση (αρχή τριαδικότητας). Η αποκάλυψη του μάντη προκαλεί την οργισμένη αντίδραση του Αγαμέμνονα που τον αποπαίρνει για τις κακές προφητείες του. Ας μην ξεχνάμε ότι ο ίδιος μάντης στην Αυλίδα είχε προφητέψει την ανάγκη θυσίας της Ιφιγένειας για να φυσήξει άνεμος και να ξεκινήσει ο στόλος. Έχει, λοιπόν, προηγούμενα μαζί του ο αρχιστράτηγος των Αχαιών. Παράλληλα με τη φραστική επίθεση ο Αγαμέμνονας επιχειρεί την έμμεση υποτίμηση των ικανοτήτων του μάντη. Είναι ξεκάθαρα ασεβής η συμπεριφορά του απέναντι σε έναν διερμηνέα της θεϊκής θέλησης (οι μάντεις όπως και οι ιερείς ήταν πρόσωπα ιερά κι επομένως άξια σεβασμού). Επιβεβαιώνει την άρνησή του να επιστρέψει τη Χρυσηίδα, αλλά προσπαθεί με ύφος απολογητικό (σαν ένοχος που προσπαθεί να αντικρούσει τις κατηγορίες που του απευθύνουν) να δικαιολογήσει αυτή την στάση : η Χρυσηίδα ξεπερνά ακόμη και την Κλυταιμνήστρα σε σωματική χάρη, χαρακτήρα αλλά και προκοπή. Υπαινίσσεται εδώ ο Αγαμέμνονας ότι η θυσία που του ζητούν να κάνει είναι πολύ μεγάλη κι επομένως δικαιολογεί οποιοδήποτε αντάλλαγμα ζητήσει. Ο Αγαμέμνονας με έξυπνο τρόπο προετοιμάζει το έδαφος για τις αξιώσεις που πρόκειται να προβάλει. Επικαλούμενος το καλό του στρατεύματος (υπονοώντας εδώ ότι είναι καλός στρατηγός-βασιλιάς) δηλώνει ότι θα υποχωρήσει, αλλά με την προϋπόθεση ότι θα του δοθεί άλλο δώρο. Η ανακούφιση που νιώθει το στράτευμα αλλά και οι αναγνώστες είναι πρόσκαιρη, αφού η αγωνία εντείνεται και πάλι με τον όρο που τίθεται.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου